
Tiếng
nói thầm kín của một người nhiều khi suốt cuộc đời không
thể nào bày tỏ. Có khi bày tỏ được thì cũng là những
tiếng nói dở dang. Có người giấu bặt. Tôi chưa hề quên cái
hiệu lệnh muôn đời: “Cái ta đáng ghét”. Tuy nhiên
trong cuộc sống thường nhật nơi đây, ngoài những ngày hét
la to đầy nộ khí, vẫn có những giây phút lui về muốn
thở than. Phải chăng thở than cũng là niềm bí ẩn của
con người.
Mỗi đời sống ẩn giấu một định mệnh. Có những
định mệnh đời đời là cây kiếm sắc. Một đôi lần trong
giấc mơ tôi, bừng lên những ánh thép đó. Nhưng tôi biết rõ
rằng tôi chỉ là một loài chim nhỏ hót chơi trên đầu
những ngọn lau. Không ai muốn mình là kẻ tuyệt vọng. Nhưng
tôi tự nguyện làm tên tuyệt vọng. Bởi nhiều khi sớm mai tôi
thức dậy không thấy được hoa quả khai sinh trong trái tim người.
Tôi
lại biết thêm rằng, dù là người chiến thắng hay chiến
bại, suốt cuộc đời cũng không thể vui chơi. Hạnh phúc
đã ngủ yên trong những ngăn kéo của quên lãng.
Tôi không
bao giờ nhầm lẫn về sự khổ đau và hạnh phúc. Nhưng tôi
thường rơi vào cơn hôn mê trước giấc ngủ. Ở biên giới
đó tôi hoảng hốt thấy mình lơ lửng giữa sự sống và cái
chết. Những giây phút như thế vồ chụp lấy tôi mỗi đêm.
Khi quanh tôi, mọi người đã yên ngủ. Và tôi đau đớn
nhận ra rằng, có lẽ cuộc đời đã cho ta lắm ngày bất
hạnh.
Mỗi ngày sống tới, mỗi ngày tôi thấy đời
sống nhỏ nhắn thêm. Ðời sống thật sự không tiềm ẩn điều
gì mới lạ. Có lẽ vì thế, vì sự quen mặt mỗi lúc mỗi
gần gũi, thắm thiết hơn, nên tôi càng thấy yêu mến cuộc
đời. Như đứa con ngoan không tuyệt tình nổi với rẫy
sắn nương khoai, nơi có bà mẹ suốt đời mắt không sáng
nổi một ngày trẩy hội.
Có những ngày tuyệt vọng cùng
cực, tôi và cuộc đời đã tha thứ cho nhau. Từ buổi con người
sống quá rẻ rúng tôi biết rằng vinh quang chỉ là điều
dối trá. Tôi không còn gì để chiêm bái ngoài nỗi tuyệt
vọn g và lòng bao dung. Hãy đi đến tận cùng của tuyệt
vọng để thấy tuyệt vọng cũng đẹp như một bông hoa.
Tôi không muốn khuyến khích sự khổ hạnh, nhưng mỗi chúng
ta hãy thử sống cùng một lúc vừa kẻ chiến thắng vừa
kẻ chiến bại. Nỗi vinh nhục đã mang ta ra khỏi đời
sống để đưa đến những đấu trường.
Tôi đang
bắt đầu những ngày học tập mới. Tôi là đứa bé. Tôi
là người bạn. Ðôi khi tôi là người tình. Chúng tôi cùng
học vẽ lại chân dung của nhân loạị Vẽ lại con tim khối
óc. Trên những trang giấy trắng tinh khôi chúng tôi không bao
giờ còn thấy bóng dáng của những đường kiếm mưu đồ,
những vết dao khắc nghiệt. Chúng tôi vẽ những đất đai,
trên đó đời sống không còn bạo lực.
Như thế, với
cuộc đời, tôi đã ôm một nỗi cuồng si bất tận. Mỗi đêm,
tôi nhìn trời đất để học về lòng bao dung. Nhìn đường
đi của kiến để biết về sự nhẫn nhục. Sông vẫn chảy
đời sông. Suối vẫn trôi đời suối. Ðời người cũng để
sống và hãy thả trôi đi những tị hiềm.
Chúng ta đã
đấu tranh. Ðang đấu tranh. Và có thể còn đấu tranh lâu dài.
Nhưng tranh đấu để giành lại quyền sống, để làm người,
chứ không để trở thành anh hùng hay làm người vĩ đại. Cõi
nguồn từ khước tước hiệu đó.
Chúng ta đã đấu
tranh như một người trẻ tuổi và đã sống mệt mỏi như
một kẻ già nua. Tôi đang muốn quên đi những trang triết lý,
những luận điệu phỉnh phờ. Ở đó có hai con đường.
Một con đường dẫn ta về ca tụng sự vinh quang của đời
sống. Con đường còn lại dẫn về sự băng hoại.
Nhân
loại, mỗi ngày, đang cố bày biện những tiệm tạp hóa
mới. Ðóng thêm nhiều kệ hàng. Người ta bán đủ loại: đói
kém, chết chóc, thù hận, nô lệ, vong thân…
Những đấng
tối cao, có lẽ đã ngủ quên cùng với chân lý.
Tôi đã
mỏi dần với lòng tin. Chỉ còn lại niềm tin sau cùng. Tin vào
niềm tuyệt vọng. Có nghĩa là tin vào chính mình. Tin vào
cuộc đời vốn không thể khác.
Và như thế, tôi đang
yêu thương cuộc đời bằng nỗi lòng của tên tuyệt vọng.
Trịnh
Công Sơn
|